Leerzame uurtjes bij Weleda

Zelfs een tuin van Eden loop je voorbij, als je niet weet dat hij er is. Op persoonlijke uitnodiging van Jan Graafland mochten Hedwig en ik vandaag op bezoek bij de Weledatuin in Zoetermeer. Het was ons een eer, want we konden rekenen op een persoonlijke rondleiding van de hoofdtuinier zelf.

De omgeving van de tuin blijkt vrij onherbergzaam. Niet omdat we ons in de Alpen begeven boven de 3000 meter, maar vanwege het bedrijventerrein, de windmolens en wegen die er omheen liggen. Maar eenmaal gezeten aan mijn favoriete Verveinethee, vers uit de tuin, is dat snel vergeten. Jan warmt op voor een lesje plantopbouw, aan de hand van een stengel van de Goudsbloem die tegen het terras groeit. De onderste bladen, doceert Jan, zijn wat ronder, meer naar boven worden ze kleiner, maar ook smaller. Dat gaat door tot ze zo klein zijn dat ze de grootte worden van de bloemkroon. Je ziet er al wat van de kleur in terug van de bloem. De blaadjes die de bloem vormen hebben dezelfde vorm, maar zijn oranje. Dit alles mondt uit in de stuifmeeldraden, althans zo heb ik het als leek begrepen.

Maretak

Dan gaat de tuinman op de klompen en met karakteristieke strohoed op het hoofd ons voor de tuin in. We staan stil voor een appelboom, zo dood als een pier, maar bedekt door een verse laag groen. Hoe? De Maretak!
De besjes die de Maretak produceert kun je op de tak van een appelboom drukken en met wat geluk van de natuur ontspruit hieruit nieuw leven. De Maretak parasiteert op de appelboom, werkt zijn wortel in de stam of tak van de boom. Een appelboom kan er gerust 75 jaar oud mee worden, aldus Jan. Deze appelboom was inmiddels vrijwel afgestorven en dat vormt ook voor de Maretak een gevaar want; sterft de boom, dan sterft de parasiet ook.

Vooruit gaat het, langs de prachtige houten kas, waar ik even het ventilatiesysteem moet bewonderen, twee schuiven in de nok die in de lengterichting open kunnen. Op de composthoop ernaast schieten net een ris plantjes uit de nachtschadefamilie in bloei. Jan ondervond dat deze het fijn vonden op materiaal dat zich in de laatste fase bevond van compostering. De bloemen kunnen op hun beurt weer worden weer gebruikt voor Weledaproducten. Op deze locatie worden planten overigens vooral voor medicinaal gebruik geteeld.

Productiegronden

Naast de soorten die verspreid in de tuin groeien, zijn er eigenlijk twee strak georganiseerde productiegronden. Langs de kant waar wij net onwetend langs zijn gewandeld, vanaf het station, groeien bijvoorbeeld Goudsbloemen, Ezelsdistel en een fijn, bitter disteltje, waarvan ik de naam ben vergeten, maar die me in de mond bijblijft tot aan het einde van de rondleiding. Verderop, helemaal aan de andere kant van het herkenbare, antroposofische gebouw, ligt een lager gelegen grond. Het mooiste zijn hier de Wikke en Winterrogge. Als je de zaden in water toevoegt mengen ze zich prachtig onder elkaar, vertelde Jan al eens. Een zadenmengsel dat je zo gemengd, breed kunt uitzaaien. De rogge is stevig en biedt steun aan de Wikke, die zich langs de stengels omhoog werkt. Het wemelt er van de hommels en bijen, ik wil dit volgend jaar ook, merk ik.

Opmerkelijk hier is de kleibodem. Die lijkt van bovenaf droog als kurk en hard als steen, maar, zo laat Jan zien als hij een stukje met de hand graaft, niets is minder waar. Al binnen 10cm voelt de grond vochtig aan. De tuinier heeft het stuk dan ook niet bewaterd. Een openbaring, vergeleken bij de uitdrogende grond van onze eigen Warmoezerij.

Kijkje in de keuken

Tot slot krijgen we een kijkje in de keuken van Weleda. Waar worden de gezondheidsproducten gemaakt? Er is nauwkeurige controle op de kwaliteit. Zo is er een apparaat dat de vochtigheid meet van geplukte bloemen of blad. Met die gegevens weet de apotheker, die twee etages hoger zit, precies hoeveel hij van welke stof moet bijmengen voor het gewenste resultaat. Het kantoortje waar Jan dergelijke administratie bijhoudt is herkenbaar voor iedere ex- vrije school leerling (en voor mensen die weleens daten met vrije school docenten, ik noem geen namen). Prachtige deterministische platen aan de muren, foto’s, tekeningen, een klomp als pennenbakje; het is een vrolijke boel. Met goede gesprekken erbij hebben we drie uur van zijn tijd gesnoept. Een leuk onderhoud en een waar genoegen. Met moeite trekken we ons van de beider nieuwsgierigheid los en vertrekken vol inspiratie weer naar het Goudse. Op de terugweg zien we de tuin wel; zelfs een tuin van Eden loop je voorbij, als je niet weet dat hij er is.