Jarenlang was de fundering van de rechtstaat in het Goudse onderhevig aan een vorm van paalrot. Aan de Turfmarkt leek zij een verbinding aan te gaan met de paalrot die onder de Goudse woningen zo welig tiert. Om deze oude houten palen te redden gebruiken heelmeesters een slimme methode; men zaagt de rotte kop van de paal en plaatst daar een betonnen kop overheen. De rest van de paal blijft in het vervolg keurig onder water staan en zal in theorie niet verder rotten. Paal gered, fundering hersteld. Aan de Turfmarkt werd dit werk mogelijk gemaakt door een wel heel onverschrokken ‘heelmeester’.
Reconstructie
Het verhaal begon voor mij een kleine twee jaar geleden. De eigenaar van de voormalige Turfmarktkerk publiceerde een reconstructie van 170 pagina’s over de (vermeende) onterechte sloop van zijn kerkgebouw. Tot mijn schrik merkte ik dat mijn vertrouwen in onze lokale overheid binnen twee dagen 180 graden was gekanteld. Dit zag ik bevestigd wanneer ik met kennissen sprak over het onderwerp, die niet hetzelfde inzicht hadden doorgemaakt. Mijn betoog stuitte telkens op een soort muur van ongeloof. Ik bleek ongewild een slotgracht om me heen te hebben geslagen en begaf me onder de beperkte groep Gouwenaars die in deze zaak waren verdiept.
In de reconstructie volgde een onnavolgbaar web van bestuurlijke zetten elkaar op. De complexiteit was duizelingwekkend en de tang waarin de eigenaar genomen leek, bizar. Resultaat van de zaak was dat de gemeente de kerk onder dwang had gesloopt, omdat zij oordeelde dat er instortingsgevaar was. Zij stuurde de rekening van ruim 5 ton naar de eigenaar. Alles aan de zaak riekte naar verderf. Om mijn vertrouwen in de instituties nog wat verder te ondergraven bleven de coalitiefracties in de Goudse raad onverzettelijk om hun wethouder heen staan. Een oproep tot een raadsenquete van de voltallige oppositie werd verijdeld.
Machtsmisbruik
Vraag een willekeurige advocaat of hij een burger aanraadt zo’n strijd met de overheid aan te gaan en de rillingen lopen hem over de rug. De overheid heeft tijd genoeg, kan op alle mogelijke manieren de wet manipuleren en heeft diepe zakken, als het tot een rechtszaak komt. De eigenaar van de Turfmarktkerk loochende dit beeld en ging de strijd aan, vermoedelijk tot verbazing van het Goudse College. Toen onze wethouder Thierry van Vugt, die hoofdverantwoordelijk is voor de sloop van de kerk, eind 2018 aan Omroep West vertelde over de bestuursdwang speelde er nog een onhebbelijk glimlachje om de lippen. Detournement de pouvoir, machtsmisbruik, was wat daaruit sprak. Van dat lachje is anno 2021 niets meer vernomen.
StAB
Begin vorig jaar bracht de eigenaar het dossier namelijk naar de Haagse Rechtbank, niet van plan op te draaien voor de 5 ton sloopkosten. Vanwege corona stelde de rechter aanvankelijk voor om de zaak op afstand af te handelen. Toen de kerkeigenaar aandrong op het gewicht van de zaak kwam zij tot een ander inzicht en vroeg een onafhankelijk onderzoek aan bij het StAB. Ik vond uit dat zij dé expert in omgevingsrecht zijn en louter en alleen werken in opdracht van een rechtbank. Ik herinner me hoe opgetogen ik was met dat nieuws, zou nu de waarheid boven tafel komen? Eind november kwam het oordeel en inderdaad trok zij de bewijslast voor de sloop van de kerk finaal uit elkaar; Er was eind 2018 geen bewijs van instortingsgevaar.
Tegenargumenten
Het advies maakte een cynische stroom aan tegenreacties los bij de gemeente. Van ons belastinggeld huurde zij schaamteloos een hele ris dure experts in, die de conclusies van het StAB moesten ondergraven. De zienswijze op het rapport omvatte 30 kantjes aan deze zwartmakerij. En ook tussen de zienswijze en de behandeling in de rechtbank ging het College door. Zo probeerde zij bijvoorbeeld hun argument te onderbouwen dat het ten tijde van de sloop hard zou gaan waaien, een risico voor de instabiele kerk. Maar in plaats van de windmeter op het eigen gemeentehuis te gebruiken, koos zij een meter in Cabauw, in de polder twintig kilometer verderop. Die sloeg namelijk wel voldoende uit.
Dankbaar
Het was tekenend voor de paniek op het Huis van de Stad. Deze week volgde de rechter dan ook het advies op van het StAB en hakte de rottende paalkop genadeloos af. Het voelde voor mij als een enorme opluchting; Eindelijk werd er recht gedaan. Maar ik realiseerde me ook dat we als Gouwenaars de eigenaar wel dankbaar mogen zijn. Zonder zijn doorzettingsvermogen en lef was de uitspraak niet mogelijk geweest, met als gevolg dat de geur van verrotting ellenlang op de Turfmarkt was blijven hangen. Het is nu aan de raad om te bepalen of voor een stabiele paalfundering ook fysiek koppen moeten rollen, van de betrokken wethouders. De uitspraak gaf namelijk een flinke verlichting voor mijn rechtsgevoel, maar de klus is nog niet geklaard. Daarom wens ik de raadsleden veel wijsheid toe.
wat mooi om te lezen!
met jouw betoog verwoord je exact ook mijn gevoel van de afgelopen jaren in deze kwestie. En nóg blijft het college de strategie van het eigen gelijk volgen. Oprechte handreikingen om tot een vergelijk te komen worden halfslachtig via advocaten pro forma opgepakt, maar in de tussentijd lijkt nu het enige doel de politieke eindstreep te halen, zonder een centimeter toe te hebben gegeven en de opvolgers (en burgers van Gouda) op te zadelen met een miljoenenstrop. Diep respect voor de eigenaar. Zijn rechte rug zal de geschiedenis ingaan als monument van onverzettelijkheid, de chicanes va.n de gemeente als ongekend voorbeeld van wanbestuur. Paul Abels (overbuurman)