Gisterenmiddag, 12 uur precies, begon het. Ik was 25 minuten onderweg toen ik het fietspad voorbij Moerkapelle opdraaide. Het nog vrij nieuwe, recreatieve fietspad dat langs het Bentwoud, boven Zoetermeer langs loopt. Hier begon de drukte. Het beginstuk, tot voor je de HSL passeert gaat wel. Maar op het stuk boven Zoetermeer langs heerst er eigenlijk één tempo: het tempo van de traagste. Geen snorfietsen hier, die zich met scootertempo er tussendoor proberen te wringen. Wel tandems, ligfietsen, wandelaars met kinderen, vissers en ga zo maar door. En nu was ik net tempo aan het rijden, wind achter, met 30+ km/u. Mijn oma maakte zich toen ik nog maar een ventje was al zorgen over mijn snelheid; ‘ga je wel op straat fietsen’, zei ze dan. Dat snapte ik niet, thuis moest ik juist op de stoep, maar we woonden dan ook aan een drukke weg. Aan de drang naar snelheid is sinds ik voor het eerst op mijn kleine fietsje stapte weinig veranderd.
Maar intussen ben ik volwassen en realistisch genoeg om te weten dat niet iedereen blij wordt van het tempo waarmee ik over het drukke fietspad jaag. Want het fietspad, dat is van iedereen. Je kunt het haast zien als een symbool van vrijheid; alles mag en we komen er samen wel uit zonder dat iemand gewond raakt. Dat is een nieuwe benadering. Waar planologen voorheen een duidelijk herkenbaar wandel- en fietspad maakten, loopt het nu vrij door elkaar. Dat het zo vrij kan, is iets dat ik erg waardeer. Toch dringt zich soms de vraag op; hoeveel mensen passen er eigenlijk op een fietspad
Sorry, voor u geen ruimte…
Dat vraagt de overheid zich ook regelmatig af. De uitdagingen stapelen zich op. Door de explosie van snorfietsers in Amsterdam bijvoorbeeld, voor wie op de overvolle fietspaden eigenlijk geen ruimte is. Maar ook door de opkomst van snelle elektrische pedelec fietsen, die met een top van 45 km/h menige weggebruiker verrassen. Ook de pedelec’s moesten al snel naar de straat verhuizen, ze vallen intussen onder de regels van de bromfiets. Met het verplaatsen van de snorfietsen naar de openbare weg, zoals in Amsterdam nu gebeurt, wordt de grens weer een stukje opgeschoven. Op de recreatieve zondag in de polders van de Randstad zijn het trouwens geen snorfietsen en pedelec’s die elkaar in de wielen rijden. Maar verrast word je er wel.
Stompwijk
Goed, waar was ik. Ah in Zoetermeer! Verder ging het vanaf daar, langs de Zoetermeerse Plas, waar het altijd druk is als het zonnig is. Momenten waarop alles en iedereen over het fietspad loopt auto’s het fietspad kruisen en mensen oversteken zonder om te kijken. En dan heb ik het nog niet gehad over die kostelijke kinderboerderij, net voorbij de plas. Het is een vrij land he, temper ik mijn irritatie. Vervolgens is er vrij baan, een soort van, tot ik bij Stompwijk kom. In dat kneuterige oud Hollandse dorpje passeren net de deelnemers van een autorally. Een beeld dat je wel gewend bent zou je denken; oude auto’s die toeren over Hollandse binnenwegen. Maar ik werd me er van bewust door een heel andere bolide: een splinternieuwe helblauwe Lamborghini die me tegemoet kwam. De twee deelnemers in de supercar hadden de uitgang van het dorp klaarblijkelijk gevonden, maar dat leek niet voor iedereen weggelegd, getuige de Porsches langs de kant van de weg. Bijrijders die naarstig op een kaart turen, stapvoets rijdende auto’s, een BMW M3 cabrio die op een kruispunt probeerde te keren, omringd door fietsers. Al bij al een potsierlijke vertoning. Al was het begrijpelijk dat zij er weg wilden, met hun straf afgestelde dempers op de scheve klinkers in de dorpsstraat. De meest bijzondere auto vond ik trouwens toen ik het dorp aan de andere kant uit reed: een met graffiti bespoten Fiat Panda van twintig jaar oud, met twee jonge gasten erin. Raampjes naar beneden draaien, radio aan en gaan!
De elektrobrigade
Het dorp uit, heeeheeeh… Was ik net de draaiende BMW M3 voorbij en daar liepen twee edele paarden midden op het fietspad, of er nooit fietsers en wandelaars hadden bestaan. Het was ze gegund, maar een beetje vreemd was het wel. De route zou snel vervolgen via de weilanden naar de landgoederenzone van Wassenaar. Hier kwam de grote schrik van de fietspaden in beeld; elektrische fietsers. De elektrobrigade, zoals een kennis ze noemt. Deze mensen fietsen vrijwel altijd met zijn tweeën, of achter elkaar aan, waarbij ik me telkens afvraag wat daar de gezelligheid van is, of naast elkaar, waarbij de linker van de twee midden op straat fietst, zodat er niemand meer langs kan zonder te vrezen voor zijn gezondheid. Want ja, ze rijden 25 kilometer per uur en wie zou ze nou inhalen? Nou, misschien een van de vele wielrenners, die gewoonlijk tussen de 25 en 35 km/h rijden. Hebben we het nog niet gehad over midden op straat opstappen en het letsel dat zij zichzelf ieder jaar uit onmacht toebrengen. De beweging is winst, maar de verkeersveiligheid lijkt het kind van de rekening
Gedragsregels
Eenmaal heelhuids in Meijendel aangekomen ben ik een beetje op en pas mijn tempo aan, aan de realiteit van het smalle fietspad door de duinen. Hier zijn de kaarten anders geschud. Hier zijn het de wielrenners die worden verketterd. Dat bleek vorig jaar wel op het terras bij de Boerderij van Meijendel. Oude krantenartikelen uit de jaren 80 en 90 wezen gasten erop dat wielrenners hier vroeger ook al de grootste irritatie waren. Dat is nog niet veranderd, hoogstens wat aangevuld door andere weggebruikers. De paden door de duinen zijn smal en het aantal fietsers, het aantal op en afritten en overstekende wandelaars talrijk. Gedragsregels bestaan alleen in het hoofd en dus volgt de vraag; is die vrijheid houdbaar? Het zou een beetje treurig zijn als we daar ook al bordjes voor neer moeten zetten. Dat doet me een beetje denken aan de borden met gedragsregels in Rotterdam Crooswijk, waar bewoners erop wordt gewezen dat ze elkaar kunnen groeten (oh ja joh? Oh!). Als het al zo ver is… Heelhuids bereik ik de waterplaats van Wassenaarse Slag, waar het wemelt van de fietsers. De lentezon is doorgebroken en daarmee ook de zucht naar drinkwater. Met het vers getapte, koude water loop ik naar een rustige plek. Een paar slokken en een handje noten en er komt stilstand in mijn wereld. Alle beweging verschuift van mij naar de wereld om mij heen. Ah ja, daarvoor kwam ik hier zo snel naartoe gereden: rust!