Het is schroeiend heet wanneer ik de stationshal uit fiets. Hoewel avond en vlakbij zee, gaat de temperatuur nog moeiteloos over de 35 graden. De reis gaat naar een van de weinige nog koele wateren van ons grondgebied; de zee! Maar voor ik daar ben valt me iets anders op. Wanneer ik de Haagse ministeries achter me laat en de toegangsweg naar de stad passeer, kom ik in die andere koele omgeving terecht. Een plek die eigenlijk veel fijner toeven is dan het onbeschutte strand: het Haagse Bos. De temperatuur valt met minstens 5 graden en ik realiseer me dat dit is wat de stichting RioNed bedoelt met klimaatadaptatie.
Het zaadje werd geplant bij een gesprek met directeur Hugo Gastkemper van RioNed, tijdens een avond over klimaatadaptatie. Hij liet met behulp van een brochure zien welke maatregelen in de stad voor de meeste verkoeling zorgen. Bomen blijken verreweg het belangrijkste wapen. Met hun bladeren verdampen ze vocht en leveren ze schaduw. In het bos komt dit tot de optimale situatie, waardoor de bomen wel meer dan 5 graden verschil kunnen maken.
Hitte in de oude wijken
Op het hittekaartje van de gemeente Gouda kun je zien hoe de vlag er hier bij hangt. In het centrum en de jaren ’30 wijken niet zo best, zo zie je aan de helder oranje kleur. De versteende wijken zijn dichtbebouwd en hebben weinig groen, met als gevolg een hogere temperatuur (en slecht waterbeheer). Nu ligt Gouda op een aantal vlakken ongunstig, vergeleken met Den Haag. Zo heeft het geen stevige zandgrond, waarop het voor bomen goed toeven is en hebben veel bomen moeite om oud te worden op het zakkende veen. Maar het begint toch bij bewustzijn, nietwaar?
15% groen moet tij keren
De prestaties van de laatste jaren zijn nog zeer matig, maar wat bewustzijn betreft zijn er stappen gezet. Onderzoek wees uit dat de omvang en kwaliteit van het bomenbestand in onze stad de afgelopen jaren is teruggelopen. Tegen de wens van het bestuur in. De stedelijke verdichting, waarbij binnen de stadsgrenzen boven uitleg in de polder gaat, is een belangrijke uitdaging van het groen. Daarom heeft de gemeente een, naar eigen zeggen revolutionaire, beleidsregel in stelling gebracht: bij nieuwbouwprojecten moet minimaal 15% van de oppervlakte groen zijn. Is dit echt niet mogelijk, dan kan compensatie worden aangevraagd, zodat het groen elders wordt gerealiseerd.
Ik begrijp ook wel dat je met groen in de stad niet het verschil kunt maken zoals bij een bos. Het moeilijke is namelijk dat je een historisch centrum niet kan veranderen in een bos. Ook is het onwaarschijnlijk dat we stukken van jaren ’30 wijken af zullen breken voor groen. Maar hoewel bomen in de stad een minder groot verschil maken, blijven ze de meest effectieve maatregel voor een leefbare stad. We roeien dus met de riemen die we hebben. Wie zich deze dagen afvraagt hoe het met deze hitte verder moet in de toekomst, kan de ventilator binnen eens verruilen voor het bos. Hier vind je de meest duurzame verkoeling die er is. Voor mensen die nog aan het werk zijn heb ik een boodschap; vanwege hitte ben ik tijdelijk in het bos.