Je hoeft maar Radio 1 aan te zetten, een podcast te luisteren van een kritisch praatprogramma of er komt wel een discussie langs over de polarisering van de samenleving. Over hoe we individualistisch zijn geworden en recht tegenover elkaar staan. Dat dit tot uiting komt in het open riool waartoe twitter is verworden. Maar hoe kunnen we de komende generaties nu zo opbrengen dat het straks beter gaat?
Schrik niet, maar ik keek laatst naar een tv-programma (!) en zag dat daarvan soms wat te leren valt. Het betreffende programma heette ‘Jouw Stad, Ons Dorp’, waarbij een stadse familie van huis ruilt met een dorps gezin. Een gezin uit het Brabantse dorpje Meeuwen nam deze aflevering de plek in van een Surinaams-Nederlands gezin in volkswijk Laak, Den Haag. Grappig om te zien, de mensen uit Laak kregen een aardige cultuurshock maar wisten zich in het dorp staande te houden. De dorpelingen hadden in de stad in eerste instantie zwaarder. De grootste confrontatie in Den Haag was om met hun afkeer van multiculti om te gaan, zoals het gezinshoofd dat verwoordde. Want, merkten ze, ga je naar de Haagse markt, of het buurtcentrum, dan lopen alle nationaliteiten door elkaar. En toen gebeurde er iets…
Voetballen
Het was toen zijn zoontje een trapveldje in Laak betrad. Hij mocht meespelen met een groepje jongens, vele nationaliteiten vertegenwoordigd. De ouders stonden (nog net niet zichtbaar) met open mond vanaf de zijlijn toe te kijken. Thuis had hij niemand om mee te voetballen en hun zoontje ging helemaal op in het spel met zijn leeftijdsgenootjes. Of die nu zwart, geel of paars waren, daar gaf natuurlijk niemand wat om. Toen vader de tegenzin zag waarmee zijn zoontje er wegging begon zijn mensbeeld (‘ik stem PVV, daar ben ik heel eerlijk over’) te bewegen.
Zelf altijd betrokken bij het buurtcentrum in het dorp, ging het gezin daarna naar het lokale buurthuis in Laak. Daar werd het standbeeld van vreemdelingenafgunst definitief omver getrokken. Iedereen was er welkom, iedereen hielp elkaar. Er kwamen daar wel 170 mensen per week. De belangeloze zorg voor elkaar pakte de man stevig beet en zette hem op een heel andere plek weer neer
Niet geweten
Hij gaf ruiterlijk toe dat hij in het dorp hiermee niet in aanraking kwam. En ik proef daarin een gemiste kans. Want het is helemaal niet zo ingewikkeld om een soortgelijke ervaring al op jonge leeftijd te creëren. We stimuleren studenten om met uitwisselingsprojecten tijdelijk naar China te verkassen, maar de basisschool doet er niets aan. Hoewel, er bestaat wel een initiatief, wat ook gezien en gesteund wordt vanuit Den Haag; burgerschapsonderwijs. Hierin leren kinderen van verschillende afkomst of klasse, hoe ze samen moeten werken. Ze krijgen een minimaatschappij voorgezet, bijvoorbeeld een eiland waar nog niets is. Samen moeten ze eruit komen of er een moskee moet komen of een kerk, of wellicht allebei; welke regels belangrijk zijn; en hoe ze daar ondanks hun meningsverschillen met elkaar uit kunnen komen. Samen leren ze wat ze belangrijk vinden en hoe ze dat een plek kunnen proberen te geven in de maatschappij. Dit alles gegoten in een spelvorm.
Als je zoekt naar ‘minimaatschappij’ vind je op youtube hoe dit werkt. De kindertijd is de ultieme kans voor de overheid om mensen klaar te stomen voor een maatschappij waarin je er met elkaar uitkomt. Grijp die kans zou ik zeggen, want wie zaait, zal oogsten.